12-uursdiensten in ziekenhuizen: hoe zit het nu?

De afgelopen tijd heeft DJS veel vragen gekregen van a(n)ios over het al dan niet mogen doen van 12-uursdiensten onder de Cao Ziekenhuizen, nu de rusttijd na een nachtdienst in de meest recente Cao Ziekenhuizen niet meer mag worden ingekort. Het is goed om te weten dat nachtdiensten van 12 uur onder de Cao Ziekenhuizen al sinds 2008 niet meer mochten. Tijd dus voor wat uitleg over de Cao Ziekenhuizen.

Voordat je dit artikel leest: dit onderwerp speelt niet in de Cao UMC. Daar mogen de weekenddiensten wel ingevuld worden met twee a(n)ios die 2x een 12-uurs dag- of nachtdienst doen. Alles over arbeidstijden lees je in onze brochure.

Cao Ziekenhuizen (Cao Z)

Soorten diensten
Van belang is om eerst vast te stellen om wat voor diensten het gaat. Bij bereikbaarheids-, aanwezigheids- of consignatiediensten – al dan niet in het weekend en ongeacht of je wel of niet aanwezig moet zijn in het ziekenhuis – verricht je uitsluitend spoedeisende werkzaamheden op basis van oproep. Deze diensten mogen maximaal 24 uur duren. De 12-uursdiensten zijn reguliere roosterdiensten net zoals de dagdienst, maar dan op onregelmatige tijden; vaak worden deze in het weekend ingeroosterd. Over deze diensten hebben we het in dit nieuwsbericht.

Duur van de dienst
In de Arbeidstijdenwet staat dat er maximaal 12 uur mag worden gewerkt. Qua duur wordt er geen onderscheid gemaakt in dag-, nacht of weekenddiensten. De Cao Ziekenhuizen wijkt hier van af. Wat staat er dan precies in deze cao over de duur van diensten?

• Een dagdienst mag maximaal 10 uur duren, inclusief overwerk 12 uur.
• Een nachtdienst mag maximaal 9 uur duren, inclusief overwerk 10 uur.

Aangezien overwerk incidenteel behoort te zijn en dus nooit structureel ingeroosterd mag worden, kan je feitelijk geen dagdiensten van meer dan 10 uur of nachtdiensten van meer dan 9 uur in een rooster opnemen, want dan wordt het karakter van overwerk structureel.

Rust na nachtdienst
In de meest recente Cao Ziekenhuizen is bepaald dat de rust na een nachtdienst 14 uur moet zijn. Dat was al zo, maar  de rusttijd mocht één keer per week worden ingekort tot maximaal 8 uur. Deze korting van de rusttijd is niet meer toegestaan. Zoals hiervóór gezegd, was het al niet toegestaan om nachtdiensten van 12 uur in te roosteren. Door de maximale rusttijd van 14 uur expliciet in de cao op te nemen, is extra verduidelijkt dat twee nachtdiensten van 12 uur achter elkaar echt niet kan (er is dan tenslotte maar 12 uur rust). Deze wijziging zou natuurlijk geen gevolgen moeten hebben, tenzij er dus nog met 12-uursdiensten wordt gewerkt.

Samengevat is een weekend met 2×12-uursdiensten volgens de Cao Ziekenhuizen al jaren niet mogelijk en dus mag je niet op die manier worden ingeroosterd. De inkorting van de rusttijd na een nachtdienst in de meest recente cao maakt dat extra duidelijk. In de praktijk betekent dit dat de weekenddiensten over meer dan twee dienstdoende artsen moeten worden verdeeld. Dit leidt ertoe dat de a(n)ios-groep frequenter dienst moet doen. Hier zit wel een maximum op. De Cao Ziekenhuizen bepaalt namelijk dat je per jaar recht hebt op minimaal 22 vrije weekenden van dienst. Wees hier dus alert op!

Kwaliteit van de opleiding/dienstbelasting

Los van alle wetten en regels, is het vooral ook van belang om naar de kwaliteit van de opleiding te kijken. Diensten moeten immers in tijd worden gecompenseerd en die compensatie zorgt voor minder opleidingsmomenten op doordeweekse dagen. Ook opleiders moeten zich hiervan bewust zijn en samen met de a(n)ios-groep op zoek gaan naar oplossingen voor het dienstrooster, want alleen samen met hen kan je waarborgen dat je nog voldoende opleidingsmomenten doordeweeks hebt om een kwalitatief hoogstaande opleiding te krijgen.

In bepaalde opleidingsplannen wordt bovendien vaak een percentage dienstbelasting vastgesteld. Dit percentage zorgt ervoor dat is vastgelegd hoeveel tijd je als aios in de dienst werkt, zodat er voldoende tijd is voor de opleiding doordeweeks op reguliere werktijden. Voor dit percentage tellen deze weekenddiensten over het algemeen mee. De vraag is of het doen van meer weekenddiensten dus leidt tot een overschrijding van dit percentage, wat niet mag.

Standpunt bestuur

In het licht van gezond & veilig werken vindt DJS minder lange diensten met goede rusttijden na een dienst belangrijk. Uit onderzoek is gebleken dat hierdoor jouw hersteltijd korter wordt, wat jouw fysieke en mentale gezondheid, je opleiding en daarmee de patiëntenzorg ten goede komt.

Natuurlijk erkennen wij wel het probleem dat in de meeste instellingen diensten alleen door a(n)ios worden verricht, waardoor dezelfde a(n)ios nu extra diensten moeten draaien, meer compensatie daarvoor moeten krijgen en daardoor meer reguliere werkzaamheden en opleidingsmomenten overdag missen. Dit kan worden aangepakt door binnen de afdeling goede afspraken te maken over het uitbreiden van de dienstgroep met bijvoorbeeld medisch specialisten. Op die manier verdeel je de last over een grotere groep. Ook kan je binnen de afdeling een maximale dienstbelasting met elkaar afspreken. Hierbij kijk je samen naar de hoeveelheid uren die je doordeweeks aanwezig moet zijn om voldoende opleidingsmomenten en de kwaliteit ervan te waarborgen. Kijk hier voor tips hoe dit aan te pakken individueel, als aios-groep of juniorvereniging.

Meer weten of je rooster laten toetsen?

Als je lid bent van DJS toetsen wij kosteloos je rooster via onze Roostercheck. Als jij dus verantwoordelijk bent gesteld voor een nieuw dienstrooster, helpen wij je om dit op zo’n manier te doen dat het én goed is voor de dienstpoule én binnen de regels past zodat ziekenhuizen geen boetes riskeren van de Arbeidsinspectie. Heb je andere vragen? Neem dan contact met ons op.