Minister Bruins (MZ) heeft de Tweede Kamer op 24 mei de resultaten van het onderzoek “Regionale balans in vraag en aanbod naar medisch specialisten” gestuurd. De aanleiding voor dit Nivel-onderzoek waren signalen over tekorten aan bepaalde medisch specialismen in sommige regio’s.
De minister herbevestigt op basis van het recente ramingsrapport van het Capaciteitsorgaan dat de vraag naar en het aanbod van medisch specialisten landelijk gezien in balans is en dat er geen groot algemeen probleem is wat betreft het aanbod van medisch specialisten. Regionaal en lokaal worden er echter wel knelpunten ervaren, met name in het aantrekken van SEH-artsen en in een aantal regio’s van mdl-artsen, anesthesiologen en kinderartsen. Het Nivel-onderzoek toont slechts kleine verschillen aan in de regionale dichtheid van specialisten (het aantal specialisten ten opzichte van het aantal inwoners) en beschrijft verschillende arbeidsmarktknelpunten zoals ervaren door instellingen, zorgverzekeraars of wetenschappelijke verenigingen. Het kan echter geen uitsluitsel geven over de omvang hiervan en legt geen direct verband met regionale dichtheidsverschillen. Wetenschappelijke verenigingen rapporteren vooral knelpunten in het vervullen van tijdelijke functies en werkdruk.
Volgens het onderzoek ligt er doorgaans een eigen combinatie van oorzaken ten grondslag aan een ervaren tekort op een locatie, wat elke situatie uniek en specifiek maakt. Er bestaat dan ook geen overkoepelende (of ‘one size fits all’) oplossing, wat maar vraagt om maatwerk per regio of locatie.
Oplossingen
Veel oplossingen voor lokale problemen zijn in de praktijk al beschikbaar maar worden nog onvoldoende benut. Oplossingen die onder andere worden genoemd om een instelling of regio aantrekkelijker te maken als vestigingsplek voor jonge klare of elders werkende specialisten:
- Biedt meerjarige contracten aan jonge klaren, in samenhang met langduriger inkoopafspraken met zorgverzekeraars;
- Investeer als ziekenhuis in aantrekkelijkheid door anders naar verhuiskeuzes van specialisten te kijken. Hiervoor is nader onderzoek nodig naar loopbaan- en locatiekeuzegedrag van medisch specialisten;
- Dring de lokale dienstbelasting terug door het voor medisch specialisten mogelijk te maken om op regionaal niveau beschikbaar te zijn voor ANW-diensten met centrale overnachtingsfaciliteiten;
- Zet uitwisselingsprogramma’s in voor medisch specialisten in kwetsbare delen van Nederland om zo ontplooiingsmogelijkheden te verruimen.
Daarnaast noemt de Minister aanvullende maatregelen om extra bijdrage door Verpleegkundig Specialisten en Physician Assistants aan taakherschikking mogelijk te maken.
Opleiden in RGS-erkende instellingen
Alhoewel het niet in het rapport aan de orde komt, bevestigt de Minister op vragen uit de Kamer, dat het mogelijk is om een deel van de opleiding in een regionaal ziekenhuis te volgen. De Minister onderstreept in de brief aan de Kamer hierbij wel het belang van het borgen van de kwaliteit van de opleiding. Opleiding kan alleen in ziekenhuizen of instellingen plaatsvinden die erkend zijn door de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten (RGS) en alleen als zij voldoen aan de kwaliteitscriteria.
Nivel ziet in regionale samenwerking en innovatie de meest kansrijke oplossingsrichtingen om onbedoelde concurrentie tussen regio’s en werkgevers van medisch specialisten te voorkomen. Dit sluit ook aan op de visie van De Jonge Specialist om de zorg toegankelijk, kwalitatief hoogstaand en betaalbaar te houden in de toekomst.
