De exacte oorzaak is nog niet bekend. Wel zijn er enkele theorieën zoals de tijdelijke vacaturestops binnen ziekenhuizen vanwege financiële onzekerheid door COVID-19, vertraagde instroom van basisartsen vanwege studievertraging door COVID-19 en een mogelijk verhoogde uitstroom doordat anios niet meer een baan binnen het ziekenhuis ambiëren (onder andere vanwege de arbeidsmarktproblemen voor startende medisch specialisten).

Ongeacht de oorzaak wordt er op veel plekken verwacht dat de overgebleven a(n)ios dezelfde hoeveelheid werkzaamheden en diensten zullen moeten uitvoeren met minder mensen. Dit kan zorgen voor een hogere werk- én dienstbelasting voor zowel anios als aios. Bovendien kan het leiden tot mogelijk onvoldoende individuele opleidings-exposure en een verminderde mogelijkheid om de individuele opleiding vorm te geven voor de aios wanneer zij primair ingezet worden voor de productie en continuïteit van zorg.

DJS neemt deze signalen zeer serieus, bijvoorbeeld als het gaat om een gezonde en veilige werkomgeving voor de a(n)ios en de kwaliteit van de opleiding.

In 2023 heeft het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) een artikel geschreven over 'het zorgwekkende anios-tekort in de ziekenhuizen'. Voor dit artikel hebben de journalisten ook gesproken met DJS, om onze ervaringen en ideeën te bespreken. Voortvloeiend uit dit artikel zijn er Kamervragen gesteld aan minister Kuijpers en minister Helder, waarin de zorgen over dit probleem werden geuit. De volledige antwoorden zijn hier te vinden: Antwoord minister Kuipers. Belangrijk hierin is dat aangegeven wordt dat er goed werkgeverschap moet zijn voor anios, maar ook dat er professionele begeleiding voor a(n)ios moet zijn op de werkvloer. Hij verwijst onder andere naar het visiedocument van de NFU waar De Jonge Specialist een actieve bijdrage aan heeft geleverd. Een ander belangrijk punt is het behoud van autonomie, vermindering van regelgeving en registratielast belangrijke pijlers zijn voor werkplezier en bevlogenheid. Minister Kuipers onderschrijft dit ook in zijn antwoorden.

Verder heeft DJS recent een actieve bijdrage geleverd aan het onderzoek van het Capaciteitsorgaan en het Nivel uit 2023. Dit onderzoek is uitgezet met als doel om inzicht te krijgen in de loopbaankeuzes en overwegingen van (basis)artsen en de veranderingen daarin in de loop van de tijd. De resultaten van dit onderzoek volgen nog. Ook lanceert DJS in 2024 een nieuwe editie van de Gezond en Veilig Werken enquête, met als doel om de werkomstandigheden van onze achterban nauwkeurig in kaart te brengen en te vergelijken met voorgaande jaren.

In de tussentijd gelden de volgende adviezen voor onze leden en alle a(n)ios:

• Ga in gesprek met jouw werkgever en opleider over de huidige (her)organisatie van de zorg en de verantwoordelijkheid van de werktaken.

• Raadpleeg je cao en ga na of hetgeen dat momenteel van jou gevraagd wordt, wel of niet wettelijk is toegestaan.
• Bekijk wat de mogelijkheden zijn om jouw werkplek aantrekkelijke te maken. Sluit je bijvoorbeeld aan bij de beweging Zin in Zorg, die zich hardmaakt voor meer werkplezier en autonomie.