‘Dit vraagt om een structurele oplossing’

Waar een paar jaar geleden collega’s al werden gestrikt tijdens hun opleiding voor een vaste plek, zijn de vacatures voor MDL-artsen in razendsnel tempo opgedroogd. MDL-arts Jeroen* bekruipt de angst als eerste achter het net te vissen.

Maart 2021.
Tekst: Naomi van Esschoten

‘Het liefst had ik aan de bel getrokken vanuit een vaste plek om andere collega’s te helpen, maar de situatie is zo beklemmend dat ik vind dat ik toch mijn mond moet opendoen. Binnenkort loopt mijn tijdelijke contract af. De collega’s in de vakgroep willen me graag houden. Werk is er genoeg: de werkdruk is hoog en de wachtlijsten voor scopieën lopen op. Maar de vraag is of er genoeg budget is om komend jaar mijn plek te bekostigen.

Telefoontje

Om me heen kijken heeft weinig zin: vacatures zijn er nauwelijks. Dat was een paar jaar geleden wel anders. Ik ben opgeleid toen de sky the limit was voor MDL: ik stroomde vrij eenvoudig de opleiding in en tot twee jaar geleden was de verwachting dat er veel MDL-artsen nodig zouden zijn in de toekomst. Collega’s werden soms nog tijdens hun opleiding al gebeld met een aanbod. In die zin heb ik nét de boot gemist.

Nullijn

De ramingen van het Capaciteitsorgaan waren overigens niet onjuist: zij gingen ervanuit dat er meer werk zou komen door de vergrijzing en toegenomen zorgvraag, specialisten op 65-jarige leeftijd met pensioen gingen en meer MDL-artsen parttime wilden werken. Terecht, maar toen kwam in 2018 het Hoofdlijnenakkoord medisch-specialistische zorg met een nullijn voor groei. Er moet meer zorg worden geleverd voor hetzelfde budget. Netto leidt dit dus tot krimp.

Productieplafonds

Dat effect is nu zichtbaar. Collega’s werken harder, want kunnen de vakgroep niet uitbreiden. Jonge specialisten kunnen daardoor alleen aan een vaste plek komen als iemand met pensioen gaat of als de collega’s inkomen inleveren. Dat gebeurt ook, maar de rek is eruit: je kunt niet verwachten dat mensen inleveren en de werkdruk hetzelfde blijft. Er komt dan wel een extra werkplek bij, maar door de productieplafonds slinken de wachtlijsten niet.

Mooi salaris

Ik denk dat de politiek hoopt dat dit ertoe leidt dat de niet-academische ziekenhuizen uiteindelijk medisch specialisten in loondienst nemen die straks geforceerd uit de maatschapsconstructies stappen. Maar wij zijn ook in loondienst dure krachten. Zelfs in schaal nul, waarin ik minder dan de helft verdien dan mijn collega’s in het MSB, heb ik een mooi salaris. En omdat er niet veel banen zijn – laat staan in de buurt – kan het ziekenhuis mij bieden wat het wil: ik blijf toch wel. Voor deze baan zijn we verhuisd en dat doe ik mijn gezin niet nog een keer aan voor een tijdelijke baan.

Vuist maken

De problemen worden de komende jaren nog groter: aan de ene kant is er de te hoge instroom vanuit de opleiding. Bij MDL gaat het de komende twee jaar om een overschot van zestig mensen, tien procent van de huidige beroepsgroep. Aan de andere kant nemen de zorgvraag en wachtlijsten toe. Maar is er plek voor een jonge MDL-arts, dan is er geen geld voor een internist. Omdat de problematiek de losse beroepsverenigingen overstijgt, is het belangrijk dat jonge specialisten hierin samen een vuist maken en we over ons vakgebied heenkijken.

Specialistenfonds

Ik ben blij dat de De Jonge Specialist en de Federatie Medisch Specialisten het probleem nu aanhangig maken, want dit is primair een politieke kwestie. Er moet iets structureel veranderen: afstappen van de nullijn of de honoreringen omlaag. Zelf zie ik ook veel in een soort Jonge-specialistenfonds, net als dat je vroeger een kunstenaarsfonds had. De overheid zorgde dan dat kunstenaars de eerste vijf jaar ondersteuning kregen bij het opstarten van hun carrière.

Perspectief bieden

Natuurlijk zijn wij tijdens de huidige coronacrisis echt niet de enige met arbeids- en inkomensonzekerheid. Neem bijvoorbeeld jonge chef-koks. Die hebben echter een opleidingstraject van twee tot vier jaar en kunnen bij honderd restaurants in de omgeving aan de slag, terwijl er voor jonge specialisten vaak maar één of twee ziekenhuizen in de regio zijn. Met een fonds kunnen jonge specialisten productie draaien om hun vaardigheden verder uit te bouwen en de wachtlijsten weg te werken. Bovendien bied je jonge specialisten een rustpunt en perspectief in een toch al stressvolle periode waarin ze zich vaak ook settelen met een jong gezin.’

*De naam Jeroen is gefingeerd, maar de gegevens van de geïnterviewde zijn bekend bij De Jonge Specialist.