Dit zijn de resultaten van de Gezond en veilig werken enquête 2020. Klik hier voor de resultaten van 2022.
Jonge artsen zijn zeer bevlogen en bovengemiddeld trots op hun vak. Desalniettemin overweegt één op de vier aios met zijn opleiding te stoppen, met name vanwege de hoge werkdruk en structureel overwerken zonder compensatie. Ook ervaren a(n)ios de begeleiding bij patiëntenzorg als onvoldoende, wat gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van de opleiding en de zorg voor de patiënt. Dit blijkt uit onze Nationale a(n)ios enquête Gezond en veilig werken 2020.
De Jonge Specialist (DJS) doet periodiek een onderzoek naar de arbeidsomstandigheden van jonge artsen. In 2018 was de laatste keer. De respons is nu een stuk hoger ondanks COVID-19, waar we enorm blij mee zijn. 1.419 jonge artsen (niet) in opleiding tot medisch specialist, ziekenhuisapotheker, klinisch chemicus en klinisch fysicus vulden de enquête dit najaar in. Ze zijn gemiddeld 31 jaar oud, driekwart is vrouw.
Hoge werkdruk en een kwart overweegt te stoppen
Waar in het vorige onderzoek uit 2018 naar voren kwam dat één op de vijf a(n)ios burn-out klachten ervaarde, is dat nu afgenomen tot onder het landelijke gemiddelde (14% tegenover 17% landelijk). Ondanks deze positieve trend overweegt een kwart van de jonge artsen te stoppen met de opleiding en dat vinden wij zorgelijk. De redenen hiervoor zitten niet in de inhoud van het vak, maar veelal in de arbeidsomstandigheden. Zo werkt 81% van de a(n)ios gemiddeld 8 uur per week over, zonder dat daar in veel gevallen compensatie in tijd of geld tegenover staat (78%). Bovendien hebben jonge artsen het gevoel dat ze gehaast moeten werken (48%) en zelden pauze kunnen houden (48%). Als een collega langdurig uitvalt, wordt slechts in 29% van de gevallen een vervanger geregeld, waardoor de druk op de zittende groep steeds groter wordt en de dienstbelasting nog verder toeneemt.
Charlotte Boateng, DJS bestuurslid & aios psychiatrie: ‘Bijna iedere jonge arts is trots op het werk dat hij/zij verricht en doet dat met bovengemiddelde bevlogenheid. Toch overweegt een kwart van deze jonge artsen te stoppen vanwege arbeidsomstandigheden. Dat is zorgelijk voor de gezondheidszorg. Laten wij zorgen voor de medisch specialisten van morgen en hun bevlogenheid koesteren, door betere arbeidsomstandigheden en begeleiding te bewerkstelligen, hetgeen van goed werkgeverschap en opleidingsmentaliteit getuigt.”
A(n)ios krijgt onvoldoende begeleiding bij patiëntenzorg
De overdracht wordt over het algemeen als een veilige omgeving gezien. Helaas blijkt de supervisor in 61% van de gevallen niet standaard te komen als a(n)ios om diens mede-beoordeling van een patiënt vragen en voelt één op de tien a(n)ios zich niet gesteund door de supervisor tijdens discussies over beleid. Ook voelen ze zich niet gestimuleerd om deel te nemen aan deze discussies (29%). Deze zaken zijn kwalijk, omdat ze een schadelijk effect kunnen hebben op de kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg. Steffi Rombouts, DJS vicevoorzitter & aios oogheelkunde: ‘Een a(n)ios moet te allen tijde kunnen rekenen op supervisie als hij/zij aangeeft zich niet bekwaam te voelen de patiëntenzorg alleen te leveren.’
Dat dit anders kan, laat het onderzoek ook zien. Want tijdens de eerste COVID-19 golf was er een goede bezetting van a(n)ios op de werkvloer, werd er veel persoonlijke begeleiding aangeboden en was er goede supervisie. Opvallend is dan ook dat er bij de inzet van a(n)ios in COVID-19 zorg minder werkdruk werd ervaren. Quote respondent: ‘Er was een groot saamhorigheids- en solidariteitsgevoel tijdens deze bijzondere periode. Het zou zonde zijn als al deze goede initiatieven zouden verdwijnen na COVID-19, dus laten we dit met elkaar vasthouden.’
Afwijking van & onbekendheid met wet- en regelgeving
Uit het onderzoek komt tot slot naar voren dat 25% van de a(n)ios die bekend zijn met de cao en Arbeidstijdenwet, zeker weet dat zijn rooster hier niet aan voldoet. Daarnaast weet 40% van de jonge artsen niet of het rooster conform de cao en Arbeidstijdenwet is. Rombouts: ‘Wij spannen ons in om onze achterban hierover van informatie te voorzien. Pas als je bekend bent met de regels, kun je veranderingen teweegbrengen voor jezelf en je collega’s.’
Rapport nationale a(n)ios enquête Gezond en veilig werken 2020 van DJS
