Tien jaar aan enquêtes schetsen nauwelijks verbetering van de positie van jonge artsen
Om goed inzicht te krijgen in de huidige werk- en opleidingsomstandigheden van de achterban van De Jonge Specialist en hen daarmee zo goed mogelijk te kunnen vertegenwoordigen, zet DJS sinds 2015 periodiek de Nationale a(n)ios enquête Gezond en veilig werken uit. Uit de resultaten van 2024 blijkt dat één op de vier jonge artsen kampt met burn-outklachten. Ook krijgt tweederde geen enkele compensatie voor overwerk en heeft een op de drie te maken gehad met ongewenst gedrag. Vergeleken met de eerste enquête van 10 jaar geleden, zijn de arbeidsomstandigheden niet of nauwelijks verbeterd. DJS roept daarom zorginstellingen, opleiders en beleidsmakers op direct in actie te komen.
Lees hier het volledige rapport ‘Nationale a(n)ios enquête Gezond en veilig werken 2024 – trots op het vak, niet op de arbeidsomstandigheden’.
Resultaten 2024
In totaal hebben 2027 respondenten de enquête ingevuld. Dit is het hoogste aantal respondenten sinds de lancering van dit tweejaarlijkse rapport 10 jaar geleden. Dankzij dit hoge aantal hebben wij een goed beeld kunnen schetsen van de arbeidsomstandigheden van aios, anios en arts-onderzoekers.
Een greep uit de resultaten:
- 96% geeft aan trots te zijn op het vak.
- A(n)ios werken gemiddeld 44,6 uren per week.
- Gemiddeld worden er 6,2 overuren per week gemaakt waarbij 66% aangeeft geen enkele vorm van compensatie te krijgen.
- 78% werkt het liefst 31-40 uur per week (inclusief overuren en diensten).
- 38% vindt de werkdruk te hoog.
- 34% van artsen heeft afgelopen jaar te maken gehad met ongewenst gedrag.
- 26% heeft klachten die passen bij een burn-out.
- 24% van de artsen in opleiding tot specialist heeft enkele tot meerdere keren serieus overwogen om te stoppen.
- 5% geeft aan altijd ongestoord een pauze te kunnen nemen.
- Gedurende zwangerschap geeft 33% aan diensten te draaien, in strijd met de cao/arbeidstijdenwet (ATW).
Trots versus twijfels
Opvallend blijft dat bijna alle jonge artsen (96%) trots zijn op het vak. Toch zou ruim twintig procent niet opnieuw voor dezelfde studie kiezen. Dat is te wijten aan de hoge werkdruk, het aantal overuren, de hoeveelheid administratieve lasten en een gebrek aan autonomie. Eén op de vier artsen in opleiding tot medisch specialist heeft serieus overwogen te stoppen met de opleiding. Onder de artsen die nog niet in opleiding zijn, wil bijna tweederde in het ziekenhuis blijven werken. Opvallend is dat bijna de helft van de artsen die geen toekomst in het ziekenhuis ziet, dit eerst wel van plan was. Ook hier speelt de ervaren werkdruk een grote rol.
Onbetaald overwerk en ongewenst gedrag
Respondenten werken gemiddeld zes uur per week over en tweederde ontvangt hiervoor geen enkele compensatie. Ook heeft een van de drie jonge artsen in het afgelopen jaar minimaal één keer te maken gehad met ongewenst gedrag. Opvallend is dat vrouwen aanzienlijk vaker melding maken van ongewenst gedrag dan mannen. Slechts een klein deel bespreekt deze incidenten met een leidinggevende of vertrouwenspersoon.
Zwangerschap en ouderschap
Van de vrouwelijke artsen die zwanger zijn geweest, geeft één op de drie aan tijdens de zwangerschap diensten te hebben gedraaid die in strijd zijn met de cao. Hoewel dit een verbetering is ten opzichte van twee jaar geleden, is het voor de gezondheid van moeder en kind schrijnend dat dit nog steeds aan de orde is. Ook andere knelpunten, zoals beperkingen bij het opnemen van ouderschapsverlof of aanpassingen van werktijden, komen nog te vaak voor.
En nu?
De zorg staat voor grote uitdagingen met een groeiend tekort aan personeel en een alsmaar toenemende zorgvraag. Goede zorg begint bij een vitale dokter. DJS roept daarom zorginstellingen, opleiders en beleidsmakers op direct in actie te komen en zich in te zetten voor het behoud van deze enthousiaste jonge dokters. Hoewel het rapport ook positieve punten laat zien, blijven structurele verbeteringen noodzakelijk, zoals naleving van de cao en Arbeidstijdenwet, correcte registratie en compensatie van overuren, minder administratieve lasten en een cultuuromslag waarin werken binnen de afgesproken uren de norm wordt. Opleiders en werkgevers hebben de verantwoordelijkheid om jonge artsen actief te ondersteunen bij het bespreekbaar maken van knelpunten.
Zie voor de overige aanbevelingen het volledige rapport.
Bevlogenheid mag geen vanzelfsprekendheid zijn
Jonge artsen hebben een enorme gedrevenheid voor hun vak. Laten we zorgen dat ze niet afhaken door gebrekkige randvoorwaarden, maar hen juist behouden door een werkomgeving te creëren waarin ze zich gewaardeerd en gesteund voelen. Hun bevlogenheid mag geen excuus zijn om structurele problemen te laten voortbestaan.
Heb jij een goed voorbeeld van jouw instelling over hoe zij omgaan met verhoogde werkdruk, burn-out, verstoorde werk-privébalans of andere belangrijke thema’s? Of wil je juist aan de bel trekken over de omstandigheden waar jij mee te maken krijgt tijdens het werk? Laat het ons weten! Neem contact met ons op via info@dejongespecialist.nl.
