Naar aanleiding van recente publicaties over toenemende werkloosheid heeft De Jonge Specialist een enquête uitgezet onder alle medisch specialisten die minder dan 5 jaar hun RGS registratie hebben behaald. De enquête is door 926 van de 6.400 (ruim 14%) startende medisch specialisten ingevuld. Het doel van de enquête was inzicht te krijgen over niet alleen de werkloosheid, maar ook over de wensen en keuzes die beginnend medisch specialisten bereid zijn te maken. Lees hier het volledige rapport of bekijk hier de infographic.
Sinds 2010 monitort De Jonge Specialist de arbeidsmarkt van startende medisch specialisten, ook wel veelal ‘jonge klaren’ genoemd. Aanleiding om dit te monitoren was destijds een toenemende werkloosheid. Meer informatie over de historie van het probleem vind je hier. Hieronder nemen we je mee door de hoogtepunten van de enquête van 2023 ten opzichte van 2016.
Werkloosheid is gestegen
Ten opzichte van 2016 is het percentage werkloosheid gestegen van 2 naar 3%. Ondanks deze stijging verwachten wij dat dit percentage nog steeds een onderschatting is van de realiteit. Binnen enkele specialismen wordt al jaren zorgvuldig data bijgehouden waaruit blijkt dat het absolute aantal mogelijk hoger ligt dan de door ons gerapporteerde 32 personen. Gelijktijdig zien we gelukkig wel een toename in het percentage vaste contracten.
Verhuisbereidheid is groot voor een vaste aanstelling
Een veelvuldig gehoord signaal is dat startende medisch specialisten niet willen verhuizen naar werkgevers buiten de Randstad. De verhuisbereidheid is met 60% echter groot, mits het om een vaste aanstelling binnen Nederland gaat. 13% is zelfs al verhuisd. De partner/het gezin is in slechts 20% niet bereid om mee te verhuizen voor een tijdelijke of vaste aanstelling. Het lijkt daarmee niet het gezin te zijn dat de verhuisbereidheid tegenhoudt, maar met name het contractaanbod. Daarbij heeft de partner in 50% van de situaties al eerder rekening moeten houden in de eigen baankeuze met de carrièremogelijkheden van de startende medisch specialist. We vragen als maatschappij en beroepsgroep veel van deze jonge gezinnen waarbij de wens voor een vaste aanstelling invoelbaar is.
Het baanaanbod sluit niet aan op de huidige wensen in baantype, uren en flexibiliteit
Het aantal FTE is gemiddeld 0.85. In 59% van de gevallen is dit de gewenste contractvorm. Van de 44% met een tijdelijke aanstelling heeft slechts 36% zicht op een vaste aanstelling. Wat opvalt is dat een deel van de startende medisch specialisten een baan in het buitenland of een tijdelijke pauze tussen de opleiding en de banenmarkt gewenst acht. Dit alles vraagt nu en in de toekomst maatwerk per specialisme en flexibiliteit van de werkgevers als wij deze groep startende medisch specialisten willen behouden.
De taken behorende bij een fellowship komen nog onvoldoende overeen met de daadwerkelijke invulling van het fellowship
In totaal heeft 13% van de respondenten een fellowship constructie. Bij 22% van hen sluiten de werkzaamheden niet aan bij een fellowship, maar worden zij als chef-de-clinique ingezet. Hier lijkt een taak voor de wetenschappelijke verenigingen om af te kaarten waar een fellowship aan moet voldoen en hier ook vervolgens in te handhaven. Daarnaast geeft 9% van de startend medisch specialisten aan dat zij worden onderbetaald, waarbij sommige respondenten zelfs aangeven een aios salaris te ontvangen. Hoewel het bewonderenswaardig is dat men op verschillende creatieve wijzen werkloosheid wil tegengaan, is het onderbetalen van startende medisch specialisten wat DJS betreft een onwenselijke en onacceptabele situatie.
Discriminatie en on(der)betaalde arbeid komen nog te veel voor
In deze editie hebben we voor het eerst uitgevraagd in welke mate men zich gediscrimineerd voelt. 22% heeft het gevoel gehad binnen het specialisme te zijn gediscrimineerd om één of meerdere redenen. De meest voorkomende waren wegens het geslacht/zwangerschap, de arbeidsduur of contractvorm, huidskleur of nationaliteit, of vanwege de leeftijd. Ondanks het toenemende percentage vrouwen als medisch specialist, blijkt er toch een tendens te bestaan om vrouwelijke medisch specialisten in negatieve zin te discrimineren. Discriminatie op de werkvloer is en blijft onacceptabel in elke vorm. We moeten met elkaar zorgen voor een cultuur waar discriminatie onacceptabel is en dit soort onderwerpen met elkaar bespreekbaar zijn. Dat jij het als individu niet ziet of ervaart, betekent niet dat jouw collega’s het ook zo zien.
Aanbevelingen
Werkloosheid onder medisch specialisten blijft een groeiend probleem. Er zijn over de afgelopen jaren al meerdere handreikingen geboden waaronder recentelijk die van de Taskforce Arbeidsmarktproblematiek Medisch Specialisten. Echter blijft het aantal werkloze startende medisch specialisten groeien.
DJS wil alle partijen oproepen deze handreiking als inspiratiedocument te gebruiken en zich hard te maken om ruimte te creëren voor startende medisch specialisten. We verliezen momenteel een te groot deel van deze jonge groep aan het buitenland of werkzaamheden buiten de zorg. Hierbij is het van belang dat we de samenwerking opzoeken met zowel de overheid als verzekeraars om deze enthousiaste startende medisch specialisten te behouden en de toekomst van de zorg veilig te stellen.
De belangrijkste aanbevelingen uit dit rapport sluiten aan bij de handreiking van de taskforce en zijn:
- Bied vaker vaste contracten aan in plaats van tijdelijke contracten.
- Betaal de startend medisch specialist naar de juiste functie en werkzaamheden.
- Bied als werkgever meer flexibiliteit in contractomvang; de huidige generatie is bereid om minder te werken en de taken te verdelen.
- Zorg voor een cultuur waar discriminatie onacceptabel is, maak dit soort onderwerpen met elkaar bespreekbaar. Dat jij het als individu niet ziet of ervaart, betekent niet dat jouw collega’s het ook zo zien en ervaren.
Loop je zelf ergens tegenaan?
De belangen en stem van de startende medisch specialisten worden vertegenwoordigd via de Federatie Medisch Specialisten (FMS) en de Landelijke vereniging Artsen in Dienstverband (LAD). Recent is dan ook het netwerk startende medisch specialisten in het leven geroepen. Heb jij zelf problemen op de arbeidsmarkt? Of wil jij je stem laten horen over dit onderwerp? Neem dan contact op met de Federatie. Dit kan via info@dejongespecialist.nl.
