Dreigende koerswijziging voor verdeling opleidingsplekken niet in belang van kwaliteit opleiding
De Jonge Specialist (DJS) heeft, mede namens de juniorsecties van de wetenschappelijke verenigingen, een brief met input gestuurd aan de Stichting BOLS. We maken ons zorgen over geplande koerswijziging voor de landelijke verdeling van opleidingsplekken voor aios. In onze ogen komt die de kwaliteit van de medisch specialistische vervolgopleiding niet ten goede.
Stichting BOLS doet voorstellen voor de verdeling van het aantal opleidingsplekken per specialisme over de verschillende Opleidings- en Onderwijs Regio’s (OOR’s). Dat gebeurt op basis van een bepaalde verdeelsleutel. In het najaar van 2022 heeft BOLS een aanwijzing (lees: opdracht) gekregen van VWS om de verdeelsleutel aan te passen naar 100% adherentie alle instellingen in 2024 en mogelijk per 2025 naar adherentie naar rato bevolkingsomvang per regio.
Dat betekent dat de verdeling van opleidingsplaatsen wordt gemaakt op basis van zorgbehoefte en niet op basis van beschikbare opleidingsfaciliteiten. DJS vindt dat onwenselijk, omdat het kan leiden tot een verminderde kwaliteit van de opleiding en tot een hogere werk- en opleidingsdruk van individuele aios. Wij vinden dat de kwaliteit van de opleiding leidend moet zijn en hebben in een brief benadrukt waarom. Lees hieronder meer over onze brief en argumentatie.
Wat doet Stichting BOLS?
Stichting BOLS doet voorstellen voor het aantal opleidingsplekken per specialisme over de verschillende OOR’s. De OOR’s verdelen de opleidingsplekken vervolgens over de opleidingsinstellingen van de regio. Uiteindelijk komen deze voorstellen weer terug bij BOLS en VWS, waarna het definitieve verdeelplan wordt vastgesteld. Dat verdeelplan kan op verschillende manieren worden opgesteld. Zo kan het op basis van adherentie van opleidingsinstellingen, oftewel: alleen het ziekenhuizen waar een medische vervolgopleiding wordt verzorgd. Een andere optie is adherentie van alle instellingen, ongeacht of er in een regio opleidingsziekenhuizen zijn. Dan is er nog adherentie van bevolkingsomvang: onafhankelijk van het aantal ziekenhuizen. En tot slot is een specialismespecifieke verdeling mogelijk op basis van opleidingsinhoudelijke argumenten.
Wat is de huidige verdeelsleutel?
Sinds 2022 vindt de verdeling plaats op basis van 50% adherentie alle instellingen en 50% adherentie alle opleidingsinstellingen. Dat betekent dat het aantal opleidingsplaatsen in een regio mede wordt bepaald aan de hand van het patiëntenaanbod in ziekenhuizen die geen opleiding verzorgen.
DJS heeft in 2022 in een brief aan BOLS haar zorgen geuit over deze verdeelsleutel. Opleidingsregio’s met een kleiner adherentiegebied wat betreft alle instellingen krijgen bijvoorbeeld minder aios. Dat kan de continuïteit en kwaliteit van de opleiding onder druk zetten en de werk- en opleidingsdruk van individuele aios vergroten. Opleidingsregio’s met een groter adherentiegebied wat betreft alle instellingen zullen een toename van het aantal aios krijgen waardoor er onvoldoende individuele exposure kan ontstaan in de opleidingsinstellingen (die niet toenemen in aantal). Beide situaties zijn volgens ons onwenselijk en leiden nu al tot een verminderde kwaliteit van opleiden.
Wat houdt de koerswijziging in en waarom is die zorgelijk?
In het najaar van 2022 heeft BOLS een aanwijzing (lees: opdracht) gekregen van VWS om de verdeelsleutel aan te passen naar 100% adherentie alle instellingen in 2024 en mogelijk per 2025 naar adherentie naar rato bevolkingsomvang per regio. De redenatie hierachter komt voort uit een aangenomen motie van Tweede Kamerlid Paulusma waarin wordt gesteld dat medisch specialistische zorg op basis van zorgbehoefte evenrediger over het land moet worden verdeeld. Een argument dat hierin wordt aangedragen, is dat medisch specialisten zich vestigen op de plek waar ze zijn opgeleid en dat ze niet bereid zouden zijn te verhuizen voor een vast contract. Dit wordt echter weerlegd door onze recente enquête onder startende medisch specialisten. Hieruit blijkt dat 60% wel degelijk bereid is te verhuizen voor een vaste aanstelling en dat 13% dit zelfs al heeft gedaan.
Deze koerswijziging vanuit VWS heeft tot gevolg dat de verdeling van opleidingsplaatsen wordt gemaakt op basis van zorgbehoefte en niet op basis van beschikbare opleidingsfaciliteiten. Dit betekent ook dat de twee grootste opleidingsregio’s, Noord- en Oost-Nederland en Zuid-West Nederland, een toename van aios kunnen verwachten terwijl de meeste andere opleidingsregio’s gedwongen moeten krimpen. De aios wordt hiermee benadeeld. Zorgvraag en opleiding zouden van elkaar moeten worden losgekoppeld.
Wat wil DJS?
Zowel de huidige 50/50 verdeelsleutel als de verdeelsleutel in de koerswijziging zijn volgens DJS onwenselijk: beide opties zijn simpelweg niet in het belang van de kwaliteit van opleiding. Bovendien is de achterliggende probleemstelling als reden van de koerswijziging onvoldoende duidelijk en beargumenteerd. DJS geeft daarom de voorkeur aan een specialisme specifieke verdeling op basis van opleidingsinhoudelijke argumenten. Dit komt de kwaliteit van opleiding het meest ten goede.
Hoe gaat het verder?
Vanwege de rigoureuze wijziging van het toewijzingsproces heeft BOLS aan de wetenschappelijke verenigingen gevraagd eventuele knelpunten voor de korte en lange termijn aan te leveren. DJS heeft samen met de juniorverenigingen knelpunten bij BOLS aangedragen. BOLS gaat op basis van alle input in gesprek met VWS. Afhankelijk van de uitkomst zullen we zo nodig verder actie ondernemen. Daarnaast zijn we sinds dit voorjaar constructief met het bestuur van BOLS in gesprek over hoe we de toewijzingsprocedure kunnen verbeteren.
Lees hier de brief met knelpunten over de herverdeling van opleidingsplaatsen.